ΗΜΕΡΙΔΑ - ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ
Από τους πρωτοποριακούς χορούς του Sergei Diaghilev (Ballets Russes) στον Ted Shaw, από τον Μινώταυρο του William Blake στα πρωτοποριακά έργα τέχνης του Pablo Picasso εμπνευσμένα από το μυθικό τέρας της αρχαιότητας και από το διάσημο «μαντήλι Κνωσός» του Mariano Fortuny στις δημιουργίες του Karl Lagerfeld εμπνευσμένες από μινωικές τοιχογραφίες, ο Μινωικός, ο πρώτος προηγμένος Ευρωπαϊκός πολιτισμός, συνεχίζει εδώ και χρόνια να εμπνέει καλλιτέχνες και επιστήμονες ανά τον κόσμο. Ακαδημαϊκοί, δημιουργοί και αρχαιολόγοι συναντήθηκαν στο Λονδίνο προκειμένου να ξετυλίξουν το νήμα που συνδέει την μινωική κληρονομιά με τη σύγχρονη δημιουργία. Την ημερίδα χαιρέτισαν η ιδρύτρια του Branding Heritage, δημοσιογράφος Κατερίνα Φρέντζου, η πρόεδρος του ΕΟΤ Άντζελα Γκερέκου και ο γενικός γραμματέας Δημήτρης Φραγκάκης καθώς και o εντεταλμένος σύμβουλος τουρισμού της Περιφέρειας Κρήτης, Κυριάκος Κώτσογλου. Τον συντονισμό της ημερίδας ανέλαβε η Όλγα Σταυροπούλου, managing partner της Militos Consulting. Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του ο ζωγράφος και συντηρητής του Ανακτόρου της Κνωσού, Γιάννης Πολίτης.
ΟΜΙΛΙΕΣ ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ
Εξαιρετικό ενδιαφέρον είχαν οι παρεμβάσεις για τη διαχρονική επιρροή του Μινωικού πολιτισμού στη σύγχρονη δημιουργία παγκοσμίως από ακαδημαϊκούς και δημιουργούς, μεταξύ των οποίων η Νικολέττα Μομιλιάνο, Καθηγήτρια Αιγαιακών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Bristol, η οποία εξήγησε στο κοινό πώς ο Μινωικός πολιτισμός μεταφέρεται στο παρόν μέσα από την αρχιτεκτονική, τον χορό, τη μουσική, τη μόδα κ.ά. Ο Άντριαν Φίσερ, Βρετανός σχεδιαστής που έχει σχεδιάσει 700 λαβυρίνθους σε όλον τον κόσμο, εξήγησε πόσο συναρπαστικό συναίσθημα είναι για έναν σύγχρονο δημιουργό να εμπνέεται από τον Δαίδαλο, ενώ η Ιλάρια Καλόι, Λέκτορας Αιγαιακής Προϊστορίας στο Πανεπιστήμιο Ca ‘Foscari της Βενετίας, αναφερόμενη στον Ισπανό σχεδιαστή Μαριάνο Φορτούνι και το περίφημο «Maντήλι Κνωσός» ανέλυσε πώς τα Μινωικά σύμβολα έχουν αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τον κόσμο της παγκόσμιας μόδας αιώνες πριν. Η Νταϊάνα Γουάρντλ, ερευνήτρια αρχαιολόγος του Πανεπιστημίου του Birmingham αναφέρθηκε στο πώς η μόδα εκφραζόταν στη Μινωική εποχή, ενώ η Τζέρολυν Μόρισον αρχαιολόγος και ιδρύτρια των «Μινωικών Γεύσεων» (Minoan Tastes) μίλησε για τη διατροφή των Μινωιτών αλλά και από πού αντλεί το υλικό της για τη σύγχρονη απόδοση των Μινωικών της συνταγών. Προσκεκλημένη ομιλήτρια ήταν και η κεραμίστρια Λίλα Κλάρκ, εγγονή του Βρετανού αρχιτέκτονα Theodore Fyfe που εργάστηκε στην ομάδα του Sir Arthur Evans τα πρώτα χρόνια των ανασκαφών στην Κνωσό. Η Κλάρκ αναφέρθηκε στο σημαντικό αρχείο του παππού της, το οποίο αποτελεί μια από τις πηγές έμπνευσής της. Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του ο ζωγράφος και συντηρητής του Ανακτόρου της Κνωσού, Γιάννης Πολίτης, ο οποίος συγκίνησε, αναφέροντας πως υπηρετεί σαν Ιερέας το μνημείο του πρώτου ευρωπαϊκού πολιτισμού και κάθε μέρα, 25 χρόνια τώρα, προσεύχεται να είναι αντάξιος του ρόλου του.
NICOLETTA MOMIGLIANO
Καθηγήτρια Αιγαιακών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Bristol
"Το μινωικό παρελθόν στη σύγχρονη εποχή"
Η Νicoletta Mοmigliano έχει αφιερώσει σημαντικό κομμάτι της πανεπιστημιακής της έρευνας και του συγγραφικού της ενδιαφέροντος στη Μινωική αρχαιολογία, καθώς και στην επίδρασή της στη σύγχρονη εποχή. Στην ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ομιλία της στην ημερίδα ‘Σύγχρονοι Μινωίτες’ στο Μουσείο του Λονδίνου εξήγησε στο κοινό πώς το μινωικό παρελθόν ενέπνευσε μια μεγάλη ποικιλία σύγχρονων πολιτιστικών πρακτικών από τις αρχές του 20ού αιώνα έως σήμερα σε διεθνές επίπεδο. Ανέφερε παραδείγματα σε τομείς όπως η αρχιτεκτονική, η ζωγραφική, η όπερα, η λογοτεχνία, η μόδα, το σύγχρονο μπαλέτο κ.α. «Για πάνω από έναν αιώνα η μινωική Κρήτη αποτέλεσε την έμπνευση σε έργα σπουδαίων καλλιτεχνών όπως οι Pablo Picasso, Jean Cocteau και Paul Klee». Στο τελευταίο της βιβλίο με τίτλο ‘In search of the Labyrinth’ αναφέρονται αναλυτικά πολλές περιπτώσεις δημιουργών, καλλιτεχνών και επιστημόνων που εμπνεύστηκαν από τα μινωικά σύμβολα, καθώς και η δράση του Branding Heritage ‘Σύγχρονοι Μινωίτες’ που πραγματοποιήθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου στην Κρήτη, τον Μάιο του 2018.
ILARIA CALOI
Λέκτορας Αιγαιακής Προϊστορίας, Πανεπιστήμιο Ca 'Foscari, Βενετία
"Τα μαντήλια της Κνωσού"
H έρευνα της Ιταλίδας αρχαιολόγου πάνω στην Εποχή του Χαλκού επικεντρώνεται σε τρία πεδία: στην κεραμική παραγωγή, στην ταφική αρχαιολογία και στην πρόσληψη της αιγαιακής τέχνης από την τέχνη του 20ού αιώνα, με ειδικό ενδιαφέρον στον Ισπανό καλλιτέχνη Mariano Fortuny y Madrazo, στον οποίο αναφέρθηκε αναλυτικά στην ομιλία της στο Μουσείο του Λονδίνου. Η Ilaria Caloi εξήγησε στο κοινό πώς τα Μινωικά σύμβολα έχουν αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τον κόσμο της παγκόσμιας μόδας αιώνες πριν, αναφέροντας την περίπτωση του Mariano Fortuny, ενός από τους πρώτους Ευρωπαίους σχεδιαστές που εμπνεύστηκε από τη μινωική Κρήτη καθώς το 1906 δημιούργησε τα περίφημα ‘Μαντήλια της Κνωσού’ με σχέδια από αγγεία, λάρνακες και άλλα ανασκαφικά ευρήματα. «Ο Fortuny δεν εμπνεύστηκε ούτε από το Παρίσι, ούτε από τη Βιέννη, αλλά από το νησί του Μίνωα. Αυτό το μυστηριακό νησί, όπου ο Angelo Mosso ανακάλυψε τις ρίζες του Ευρωπαϊκού πολιτισμού» ανέφερε χαρακτηριστικά. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το θέμα μπορεί να διαβάσει κανείς στο βιβλίο της με τίτλο: Modernità Minoica. L’Arte Egea e l’Art Nouveau: il Caso di Mariano Fortuny y Madrazo (Μινωικός Μοντερνισμός, Αιγαιακή Τέχνη και Art Nouveau: Η περίπτωση του Mariano Fortuny y Madrazo).
ADRIAN FISHER
Σχεδιαστής Λαβυρίνθων
"Στα βήματα του Δαίδαλου"
«Οι λαβύρινθοι είναι ένα από τα πιο συναρπαστικά πράγματα. Όλοι ψάχνουμε για τα κρυμμένα μυστικά, για όσα δεν βλέπουμε με την πρώτη ματιά» ανέφερε ο Βρετανός σχεδιαστής Adrian Fisher στην ημερίδα ‘Σύγχρονοι Μινωίτες’ που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο του Λονδίνου. Ο Fisher ο οποίος θεωρείται από τους κορυφαίους σχεδιαστές λαβυρίνθους στον κόσμο έχοντας σχεδιάσει 700 διαφόρων ειδών λαβυρίνθων σε 40 χώρες όπως στο κάστρο Alnwick και στο παλάτι Blenheim. Έχει επίσης εκδώσει 12 βιβλία και έχει δημιουργήσει διαδρομές και παζλ για θεματικά πάρκα σε όλο τον κόσμο. Πέρα από τη δημιουργία παραδοσιακών λαβυρίνθων φράχτη και ξύλου, έχει κατασκευάσει λαβυρίνθους με καθρέπτη και νερό. O ‘λαβύρινθος πεταλούδας’ στο Ningbo της Κίνας τού εξασφάλισε παγκόσμιο ρεκόρ για το μεγαλύτερο μόνιμο λαβύρινθο στον κόσμο με συνολική έκταση 33.565 τ.μ. και συνολικό μήκος διαδρομής 8.38 χλμ. Παρακολουθήστε στα βίντεο που ακολουθούν πόσο συναρπαστικό συναίσθημα είναι για έναν σύγχρονο δημιουργό να εμπνέεται από τον Δαίδαλο όπως αναφέρει ο ίδιος.
DIANA WARDLE
Ερευνήτρια αρχαιολόγος, Πανεπιστημίο Birmingham
"H μόδα στη μινωική εποχή"
Επιστημονική συνεργάτιδα του Πανεπιστημίου του Birmingham με ειδίκευση στην προϊστορική αρχαιολογία και ενδυματολογία, η Diane Wardle, εδώ και χρόνια, ασχολείται με την αναβίωση αρχαίων ελληνικών ενδυμάτων. Στην ομιλία της στο Μουσείο του Λονδίνου αναφέρθηκε στην έρευνά της σχετικά με τις ενδυμασίες της Μινωικής εποχής κυρίως από τις περιοχές Κνωσός και Πετσοφάς. Για την έκθεση του Branding Heritage που πλαισίωσε την ημερίδα ‘Σύγχρονοι Μινωίτες’ δημιούργησε δυο πειραματικά αντίγραφα ενδυμάτων (φωτο) μελετώντας τοιχογραφίες και υλικά κατασκευής της συγκεκριμένης περιόδου δίνοντας μια πλήρη εικόνα για τις ενδυματολογικές συνήθειες της μινωικής κοινωνίας. «Τα χρώματα που επέλεξα για αυτές τις δημιουργίες εντοπίζονται συχνά στην εποχή του χαλκού. Δυστυχώς έχουμε στη διάθεσή μας ελάχιστα υφάσματα και νήματα, ή συχνότερα τυπώματα σε κομμάτια χαλκού, αντίθετα με την Αίγυπτο όπου υπάρχει αρκετό υλικό. Γιαυτό προσπαθούμε να δουλέψουμε με άλλους τρόπους. Γνωρίζουμε ότι στην Κνωσό χρησιμοποιούσαν μαλλί, λινό και δέρμα, ενώ έχει βρεθεί μετάξι στη Θήρα» ανέφερε η Βρετανίδα δημιουργός που έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμές εκθέσεις και ενδυματολογικές αναπαραστάσεις σε ντοκιμαντέρ όπως το ‘Helen of Troy’.
JEROLYN MORISSON
Aρχαιολόγος και ιδρύτρια της Minoan Tastes
"Μαγειρεύοντας όπως οι Μινωίτες"
Για τη διατροφή των Μινωιτών αλλά και από πού αντλεί το υλικό της για τη σύγχρονη απόδοση των μινωικών της συνταγών μίλησε η δρ Jerolyn Morisson στην παρέμβασή της στο Μουσείο του Λονδίνου. Παρόλο που δεν σώζονται γραπτά που να παρέχουν στοιχεία για τις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων της μινωικής εποχής, η Αμερικανίδα αρχαιολόγος συνθέτει μινωικές γεύσεις σύμφωνα με τη δική της ερμηνεία. Έχοντας ερευνήσει πολλά αρχαιολογικά ευρήματα όπως είναι τα κατάλοιπα τροφών που έχουν βρεθεί στα αποθηκευτικά πιθάρια των μινωικών ανακτόρων ανέφερε πως έχουμε αποδείξεις για τη χρήση οσπρίων και αρωματικών φυτών, για τη χρήση κόλιανδρου, λαδιού, μελιού αλλά και για τη συγκομιδή θαλασσινού αλατιού. Πέρα από την μαγειρική η δρ Morisson ασχολείται και με τη δημιουργία αντιγράφων μινωικών σκευών μαγειρικής. «Το μαγείρεμα είναι στοιχείο πολιτισμού και η αγγειοπλαστική είναι κομμάτι των Κρητών από τη μινωική εποχή ως σήμερα. Εξυπηρετεί τις ανάγκες των ανθρώπων για μαγείρεμα και αποθήκευση.» Το 2018 η Jerolyn Morisson συμμετείχε στη δράση που διοργάνωσε ο οργανισμός Branding Heritage με τίτλο ‘Cooking Like Minoans’, μια ενδιαφέρουσα βιωματική αναπαράσταση Μινωικής γαστρονομίας που επιμελήθηκε η ίδια και πραγματοποιήθηκε στον Κήπο Ερευνητικού Κέντρου της Βρετανικής Σχολής Αθηνών στην Κνωσό, παρουσία του πρίγκιπα της Ουαλίας Κάρολου.
LILAH CLARKE
Κεραμίστρια
"Η μινωική κεραμική και ο Theodore Fyfe"
Εγγονή του βρετανού αρχιτέκτονα Theodore Fyfe που εργάστηκε στην ομάδα του Sir Arthur Evans τα πρώτα χρόνια των ανασκαφών στην Κνωσό, η Lilah Clarke είναι μια διακεκριμένη δημιουργός κεραμικών έργων. Γεννήθηκε στη Σκωτία και σπούδασε Κεραμική στο Hammersmith College of Art. Εδώ και πολλά χρόνια διδάσκει κεραμική σε σχολεία, εργαστήρια και αίθουσες Τέχνης. Στην ομιλία της στο Μουσείο του Λονδίνου αναφέρθηκε στο σημαντικό αρχείο του παππού της το οποίο αποτέλεσε και την κύρια πηγή έμπνευσης για την ουσιαστική ενασχόλησή της με την κεραμική και τη δημιουργία σύγχρονων αντικειμένων με μινωικές αναφορές. «Ο παππούς μου βρέθηκε απρόσμενα μπροστά σε συναρπαστικές ανακαλύψεις. Οι δεξιότητές του στο σχέδιο ήταν εξαιρετικές. Ήταν επίσης καλός φωτογράφος. Το οπτικό υλικό από τα αρχικά στάδια της ανασκαφής του ανακτόρου της Κνωσού, το οφείλουμε σε εκείνον. Ο Theodore Fyfe εργάστηκε στην Κνωσό τις πρώτες πέντε σεζόν και μετά επέστρεψε στην πατρίδα του. To 1926 έγινε ο πρώτος πρύτανης της Αρχιτεκτονικής στο Κέιμπριτζ».
ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ - Ζωγράφος και συντηρητής στο Ανάκτορο της Κνωσού
Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του ο ζωγράφος στο παλάτι της Κνωσού Γιάννης Πολίτης, ο οποίος συνεχίζει εδώ και χρόνια την παράδοση συντήρησης και αποκατάστασης του μνημείου με οδηγό τις πολύτιμες γνώσεις που έλαβε από τον πατέρα του. Διαβάστε τη συγκινητική ομιλία του.
«Κυρίες και κύριοι υψηλοί καλεσμένοι ευχαριστώ που είστε απόψε εδώ. Γεννήθηκα μέσα από το βλέμμα του πατέρα μου. Υπήρξε ακούραστος συντηρητής στο Ανάκτορο της Κνωσού. Θυμάμαι μικρό παιδί να μου δείχνει ψηλά στις κολώνες το πορφυρό χρώμα. «Αυτό βγαίνει γιέ μου από ένα κοχύλι» έλεγε και άστραφτε από χαρά. «Βλέπεις τα σκαλοπάτια που βαθουλώνουν; είναι από τα βαριά βήματα του Βασιλιά Μίνωα». Στο εργαστήρι του έφτιαχνε τα χρώματα, τα εργαλεία και τα σχέδια τα οποία ακόμα διατηρώ. Έτσι διδάχτηκα από τον άνθρωπο που θαύμαζα σε όλη μου τη ζωή, τα πάντα. Τα χρώματα της Κνωσού με κυνηγούν ακόμα και όταν κοιμάμαι. Υπηρετώ σαν Ιερέας το μνημείο του πρώτου ευρωπαϊκού πολιτισμού και κάθε μέρα, εδώ και 25 χρόνια, προσεύχομαι να είμαι αντάξιος του ρόλου μου. Η ιστορία και οι μύθοι κατοικούν στα τραυματισμένα από τον χρόνο μέλη του κτιρίου, στις τοιχογραφίες που εξυμνούν την περηφάνια των μορφών του πρίγκιπα με τα κρίνα, του ταύρου με τους ακροβάτες. Ο ακέραιος μαρμάρινος θρόνος του Βασιλιά, η άθραυστη πήλινη μπανιέρα της βασίλισσας… Η ιστορία του παγκόσμιου πολιτισμού μάς διδάσκει τον σεβασμό στους προγόνους και τα έργα τους, οι ποιητές, οι εκπρόσωποι των θεών μιλούν για την αγάπη που μόνο εκείνη μπορεί να μάς διδάξει την αισθητική και την ηθική του μέλλοντος. Η Κνωσός οφείλει στον μεγάλο εξερευνητή ανασκαφέα Άρθουρ Έβανς, η Κρήτη τιμά το όνομά του, οι ευχαριστίες μας πολλές στην χώρα που τον γέννησε».
ΜHNYMA ΑΠΟ ΤΟΝ CLAUDE PICASSO
Με γραπτή επιστολή συμμετείχε στην ημερίδα ο γιος του σπουδαίου Pablo Picasso, Claude, επικεφαλής σήμερα του ιδρύματος Picasso Administration, (οργανισμός που είναι αρμόδιος για την επικύρωση της αυθεντικότητας των έργων του καλλιτέχνη), ο οποίος ήταν καλεσμένος στην εκδήλωση στο Λονδίνο. Στην επιστολή και στο φωτογραφικό υλικό που απέστειλε αναφέρθηκε στα έργα του πατέρα του εμπνευσμένα από το Μινώταυρο, αλλά και την προσωπική του εμπειρία από την Κρήτη, ένα νησί, όπως ανέφερε, με πολιτισμό και ιστορία αιώνων, το οποίο είχε επισκεφθεί πριν χρόνια μαζί με τη μητέρα του Françoise Gilot. Παρακάτω το μήνυμά του:
«Καταρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω την Περιφέρεια Κρήτης και το Branding Heritage για αυτή την ευγενική πρόσκληση. Λυπάμαι που δεν μπόρεσα να είμαι μαζί σας σήμερα, αλλά οι παρευρισκόμενοι ομιλητές είναι πιο κατάλληλοι να μιλήσουν για την Κρήτη. Προσωπικά επισκέφθηκα την Κρήτη για πρώτη φορά το 1962. Έχω ακόμα υπέροχες αναμνήσεις από αυτό το συναρπαστικό ταξίδι. Αυτή η πρώτη επίσκεψη δεν ήταν όμως η τελευταία. Ακολούθησαν πολλά ακόμη ταξίδια σε αυτό το γεμάτο πολιτισμό και ιστορία αιώνων νησί, μαζί με τη μητέρα μου, Françoise Gilot. Έχω έντονες αναμνήσεις από ένα ταξίδι που κάναμε μαζί με τους φίλους μας Γιάννη και Έφη Σακελλαράκη. Επισκεφθήκαμε την περιοχή της ανασκαφής τους στις Αρχάνες και στη συνέχεια καταλήξαμε σε μια απομονωμένη περιοχή στο νοτιοανατολικό τμήμα του νησιού, όπου αισθανόμουν σαν να είμαι στο σπίτι μου. Θυμάμαι, επίσης, πως στο οροπέδιο του Λασιθίου είχαμε γευθεί το ωραιότερο φαγητό, τις πιο νόστιμες «πατατούλες» σε ολόκληρο τον κόσμο! Οι αρχαιολογικοί χώροι εκπληκτικής ομορφιάς, η φιλόξενη καρδιά των ευγενικών και γεμάτων ενέργεια Κρητικών, ο πανταχού παρόν αρχαίος πολιτισμός έχουν μείνει για πάντα χαραγμένα στη μνήμη μου. Θα ήθελα να δείτε κάποια από τα έργα Τέχνης του πατέρα μου, Pablo Picasso. Αν και ο Picasso δεν επισκέφθηκε ποτέ την Ελλάδα, ούτε την Κρήτη, εμπνεύστηκε από το μινωικό πολιτισμό. Αυτές είναι μερικές από τις δημιουργίες του, όπου ειδικά ο Μινώταυρος απεικονίζεται σε πίνακες και χαρακτικά, μαζί με μερικά κεραμικά κομμάτια που αποτελούν ένα είδος συνδετικού συνδέσμου κατά τη διάρκεια των αιώνων».
Claude Picasso
ΗΜΕΡΙΔΑ GALLERY
© BRANDING HERITAGE
